Stowarzyszenie Integracji Ameryki Łacińskiej
(Latin American Intégration Association ? LAIA)
Stowarzyszenie Integracji Ameryki Łacińskiej zostało utworzone w 1980 r. LAIA zastąpiło działające od 1960 r. Latynoamerykańskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu (LAFTA). Deklarowanym celem obydwu organizacji była współpraca gospodarcza, koordynacja planów rozwoju gospodarczego i stopniowa likwidacja barier we wzajemnym handlu. Pierwszym znaczącym przedsięwzięciem LAFTA było podpisanie w 1967 r. porozumienia o liberalizacji handlu między krajami członkowskimi. Jednak część krajów członkowskich LAFTA nie ratyfikowała tego porozumienia, domagając się specjalnych preferencji. Utworzona w 1980 r. LAIA uwzględnia w większym stopniu zróżnicowanie w potencjale gospodarczym i poziomie rozwoju gospodarczego krajów członkowskich. Są one podzielone na trzy grupy: rozwinięte (Argentyna, Brazylia, Meksyk), średnio rozwinięte (Chile, Kolumbia, Peru, Urugwaj, Wenezuela) i słabo rozwinięte (Boliwia, Ekwador, Paragwaj). Każda z grup korzysta z odmiennych preferencji celnych. Najbardziej chronione są rynki trzeciej grupy. Obszar wolnego handlu w ramach LAIA ma być stworzony na podstawie porozumień dwustronnych między krajami członkowskimi. Od 1986 r. status obserwatora w LAIA ma Kuba.
Andyjskie Stowarzyszenie Rozwoju
(określane również jako Grupa Andyjska lub Pakt Andyjski)
Andyjskie Stowarzyszenie Rozwoju powstało w 1969 r. jako subgrupa w ramach LAFTA. Organizacja skupiła sześć krajów ? Boliwię, Chile, Kolumbię, Ekwador, Peru i Wenezuelę. W 1976 r. z Paktu wystąpiło Chile, a w 1972 r. przystąpił do Organizacji Meksyk. W Grupie Andyjskiej znalazły się kraje o podobnym poziomie rozwoju i potencjale gospodarczym. Pozwoliło im to na podjęcie ściślejszej współpracy gospodarczej bez obawy o zdominowanie przez jedno państwo. Kraje Grupy Andyjskiej zawarły wiele porozumień dotyczących wspólnej polityki gospodarczej i handlowej (porozumienie o wspólnym rynku, o inwestycjach zagranicznych itd.). Ponadto Grupa prowadzi wspólną politykę socjalną, zdrowia i kultury. Stowarzyszenie posiada organy ponadnarodowe (Komisja, Komitety Branżowe, Andyjski Trybunał Sądowy, Andyjski Bank Rozwoju). Siedzibą Stowarzyszenia i jego Sekretariatu jest Lima.
Południowa Strefa Wolnego Rynku
(Southern Zone Common Market ? MERCOSUR)
Południowa Strefa Wolnego Rynku powstała w 1991 r. na mocy traktatu z Asuncion. Utworzyły ją 4 kraje ? Argentyna, Brazylia, Urugwaj i Paragwaj. Kraje te działały wcześniej w ramach LAFTA jako tzw. Organizacja Państw Dorzecza La Platy. Kraje MERCOSUR zamierzają doprowadzić do 85% obniżenia stawek celnych we wzajemnych obrotach i wprowadzenia wspólnej taryfy zewnętrznej. Uczestnictwem w MERCOSUR zainteresowane są inne kraje regionu.
Wspólny Rynek Ameryki Środkowej
(Central American Common Market ? CACM)
Wspólny Rynek Ameryki Środkowej został utworzony w 1960 r. przez 5 państw środkowoamerykańskich (Kostaryka, Gwatemala, Honduras, Nikaragua i Salwador). CACM rozwijał się początkowo stosunkowo dynamicznie. W 1965 r. kraje CACM wprowadziły wspólną zewnętrzną taryfę celną, a w 1966 r. zniosły cła w obrotach we-wnętrznych. Destabilizacja polityczna, która panowała w tym regionie w latach 70. i 80., zahamowała proces integracji państw CACM. Organizacja wznowiła działalność dopiero w latach 90. W 1991 r. ponownie wprowadzono wspólną zewnętrzną taryfę celną. W 1993 r. kraje CACM utworzyły Środkowoamerykańską Strefę Handlu.
Wspólnota i Wspólny Rynek Karaibów
(Caribbean Community and Common Market ? CARICOM)
Wspólnota i Wspólny Rynek Karaibów powstała w 1973 r. CARICOM zastąpiła podobną organizację (CARIFTA) utworzoną w 1968 r. przez byłe kolonie angielskie na Karaibach. Do CARICOM należy 13 krajów wyspiarskich tego regionu.: Antigua i Barbuda, Bahamy, Barbados, Belize, Dominika, Grenada, Gujana, Jamajka, Montserrat, St. Christopher i Nevis, St. Lucia, St. Vincent i Grenadyny, Trynidad i Tobago. Tworzą one razem strefę wolnego handlu. Posiadają także jednolitą zewnętrzną taryfę celną.
Źródło: T. Łoś-Nowak (red.), Organizacje w stosunkach międzynarodowych: istota-mechanizmy działania-zasięg, Wrocław 2004.