Choroby psychosomatyczne to choroby somatyczne (fizyczne), w powstaniu których biorą istotny udział czynniki psychologiczne (głównie emocjonalne). Określenie „psychosomatyczny„ wprowadził 1818 roku niemiecki psychiatra Heinroth.
Emocje przyczyniające się do powstania chorób psychosomatycznych to zazwyczaj sytuacje konfliktowe, frustracje czy gniew, zwłaszcza jeśli są tłumione i przeżywane wielokrotnie.
Amerykański psychiatra i psychoanalityk Franz Aleksander twierdził, że problemy fizyczne są następstwem zdarzeń wywołujących emocje. Uważa się go za jednego ze współtwórców medycyny psychosomatycznej. Uważał on, że teoretycznie każda choroba jest psychosomatyczna, przy czym zaznaczał, że każda z chorób psychosomatycznych może mieć inne czynniki przyczynowe je wyzwalające.
Do typowych chorób psychosomatycznych zalicza się astmę oskrzelową, cukrzycę, niedokrwienie serca, niektóre choroby skóry, problemy z otyłością, nadciśnienie tętnicze, zapalenie jelita grubego oraz chorobę wrzodową żołądka i dwunastnicy.
W powstawaniu wszystkich zaburzeń zdrowia, obok czynników biofizycznych biorą udział czynniki psychospołeczne. Nie ma podstaw do uznania, że zaburzenia somatyczne w tych chorobach są wywoływane jedynie zaistnieniem specyficznych okoliczności, takich jak przeżycia konfliktowe lub szczególne cechy osobowości, podobnie jak nie ma podstaw do uznania, że narażenie na czynniki biologiczne, takie jak wirusy czy bakterie będzie wywoływało daną chorobę zakaźną. Wszelki redukcjonizm w kierunku jednoprzyczynowości chorób jest złudny i dlatego od dawna stosowane są teorie polietiologiczne.