Bezpieczeństwo społeczności lokalnych daje podstawę do właściwego funkcjonowania nie tylko poszczególnym mieszkańcom i małym wspólnotom, ale w ujęciu globalnym decyduje o kondycji państw. Zaspokojenie jednej z podstawowych potrzeb człowieka, jakim jest poczucie bezpieczeństwa, wymaga podejmowania szeregu przedsięwzięć. Jednym z najbardziej efektywnych chociaż wcale nie najłatwiejszym jest prowadzenie działań prewencyjnych, zapobiegających niepożądanym zjawiskom. Niejednokrotnie efekty takiej aktywności widoczne są dopiero po wielu latach, a jednocześnie wymagają podejmowania wielokierunkowych działań angażujących różne podmioty. Jednym z ważnych kierunków działalności profilaktycznej na rzecz zapewnienia bezpieczeństwa jest prewencja kryminalna. Zapobieganie przestępczości można definiować jako ?część kontroli społecznej, czyli działalności zmierzającej do podporządkowania członków społeczeństwa normom grupowym”. Sposób sprawowania takiej kontroli uzależniony jest od doświadczeń historycznych społeczeństwa, ale zawsze chodzi w niej o możliwość skłonienia członków zbiorowości do określonych przepisami zachowań. Taka profilaktyka może mieć wymiar sformalizowany, tj. prowadzony określonymi środkami, w stosunku do określonej grupy osób w oparciu o ustanowione w społeczeństwie normy. Najczęściej kontrola sformalizowana wykonywana jest przez powołane w tym celu instytucje, które zajmują się ściganiem przestępstw i/lub wykroczeń. Działalność zapobiegawcza nieformalna nie posiada tych wszystkich elementów, i realizowana jest m.in. przez organizowane w tym celu wspólnoty lokalne.
Dla Tadeusza Kotarbińskiego pojęcie zapobieganie oznacza działanie po to, ?by nie dopuszczać do zmiany na gorsze istniejącego, pożądanego dla kogoś stanu rzeczy”. Znawcy problematyki prewencji , działania określane jako zapobieganie i profilaktyka stosują zamiennie w odniesieniu do przedsięwzięć poprzedzających fakt popełnienia wykroczenia lub przestępstwa. Natomiast inne czynności podejmowane już po zaistnieniu przestępstwa zaliczają do działań prewencyjnych. Takim podejściem posługuje się m.in. M. Stępniak mówiąc o zapobieganiu przestępczości. Również Brunon Hołyst w opracowanej przez siebie klasyfikacji rodzajów zapobiegania przestępczości wyodrębnia profilaktykę kryminologiczną, profilaktykę kryminalistyczną, profilaktykę penitencjarną i politykę karną.
Terminy zapobieganie, profilaktyka, przeciwdziałanie, zwalczanie czy prewencja niejednokrotnie używane są zamiennie. Ich zbliżone znaczenia, w potocznym rozumieniu i użyciu, dają taka możliwość i zawsze oznaczają określone działania podejmowane w celu wyeliminowania niepożądanego zjawiska lub jego skutków. Na gruncie zapewnienia bezpieczeństwa i porządku w państwie podejmowane działania będą zawsze ukierunkowane na niedopuszczenie do powstania czynu zabronionego lub przestępstwa. W przypadku zastosowania takich działań może to być profilaktyka uprzedzająca, tj. podejmowana przed pojawieniem się zjawiska, a tym samym jego skutków, albo objawowa, nastawiona na usunięcie skutków lub przyczyn już zaistniałego zjawiska.
Rozpatrując kwestię zapobiegania przestępczości w aspekcie historycznym, należy zwrócić uwagę na fakt, że przestępczość stanowi problem istniejący od wieków. Wraz z pojawieniem się bardziej lub mniej zorganizowanych grup ludzkich, powstawały normy regulujące życie tych społeczności. Początkowo aktywność w zakresie ochrony przyjętych wartości polegała na odstraszaniu potencjalnych sprawców od popełnienia dalszych przestępstw poprzez stosowanie drakońskich i surowych kar. Rozwój cywilizacyjny przynosił jednak coraz więcej wątpliwości etycznych oraz pogłębiał brak pewności co do skuteczności stosowania tego typu rozwiązań. Zauważono także, iż przy stosowaniu odpowiednich środków, łatwiej można radzić sobie z przestępczością. Pierwszym , naturalnym elementem była reakcja na przestępczość, jako metoda zapobiegania przestępczości wtórnej, której mogli dokonać ci sami lub inni sprawcy. Zrodziła się również myśl ochrony dóbr przy zastosowaniu technicznych środków, które służyły jako przeszkody lub blokady. W podstawowym rozumieniu chodziło tu o zmianę środowiska naturalnego poprzez zastosowanie przeszkód i zapór np. szyb anty włamaniowych, krat, wprowadzenie dodatkowych zabezpieczeń domów, samochodów, itp. Natomiast szerokie rozumienie obejmowało wprowadzenie utrudnień prawnych, które w skuteczny sposób np. ograniczały dostęp do broni, wprowadzały zakazy prowadzenia pojazdów przez osoby źle widzące albo blokowały osobom niezrównoważonym przyjęcie do pracy w niektórych zawodach.
Z czasem państwo zaczęło przejmować z rąk obywateli coraz więcej zadań i czynności związanych z zachowaniem bezpieczeństwa i przekazywać je w ręce wyspecjalizowanych służb , takich jak policja czy straż pożarna. Jeszcze w wieku XIX było rzeczą dość powszechną, że obywatele pełnili funkcje kontrolne, chociażby w ramach straży nocnych. Stan taki był kontynuowany od stuleci, np. na mocy dekretów królewskich mieszkańcy miast lub wsi mieli obowiązek wystawiania straży, bądź uczestniczenia w rotacyjnych systemach ochotniczej nieodpłatnej warty. Taki system funkcjonował w Anglii w XV wieku i był utrzymywany do czasu reformy londyńskiej policji w 1829 r., w wyniku której powstała Metropolitan Police of London. Rozwój cywilizacji, postępująca specjalizacja zawodów, przy jednoczesnym braku wystarczającego poczucia obowiązku podczas pełnienia społecznych patroli, stała się wystarczającym powodem do przejęcia przez państwo funkcji prewencyjnej. W tym samym mniej więcej czasie w miastach europejskich odchodzono od tworzenia straży obywatelskich na rzecz daleko idącej profesjonalizacji ochrony bezpieczeństwa lokalnego. Ten kierunek został również przeniesiony do Stanów Zjednoczonych , gdzie wraz z tworzącą się specjalizacją zawodową i powstaniem wielkich miast, obowiązek utrzymywania bezpieczeństwa spoczął na profesjonalnych siłach, zwłaszcza policji.
Bagaż doświadczeń zdobytych w następnych latach dał podstawę do dyskusji na temat roli społeczeństwa w kształtowaniu i utrzymywaniu bezpieczeństwa. Prowadzone na ten temat w USA badania udowodniły, że istnieje ścisła zależność pomiędzy sprawcą, okazją i ofiarą. Na tej tezie został oparty wniosek, że najbliższe otoczenie społeczne w decydujący sposób, może sprzyjać rozwojowi przestępczości. Dodać należy, że badania kryminalno-socjologiczne wskazały na bardzo dużą niechęć społeczeństwa do policji. Jest dość oczywistym, że złe stosunki policji ze społeczeństwem osłabiają jej możliwości w zakresie zapobiegania przestępczości i zatrzymywania sprawców przestępstw. Osoby wrogo nastawione do działań policji nie są chętne do informowania o zaistniałych naruszeniach prawa, nawet jeśli same stały się ofiarami przestępstw.
Zgodnie z neoklasycznym poglądem, jaki zrodził się w latach 70 minionego stulecia w USA dewastacja otoczenia, w którym żyje społeczność lokalna, jeżeli nie napotyka na przeciwdziałanie, prowadzi nie tylko do niszczenia mienia, ale również do zrywania więzi społecznych. Tak przedstawiana ideologia została nazwana syndromem ?rozbitych okien”, a główną jej osnowę stanowiła kwestia koniecznej reakcji na każdą nawet drobną przestępczość, przy jednoczesnej aktywizacji lokalnej społeczności do współdziałania ze sformalizowanymi agendami kontroli społecznej. Warto w tym miejscu przywołać także inny przykład. W latach 90 XX w. ze względu na bardzo dużą przestępczość w Nowym Jorku wprowadzono do działań policyjnych metodę nazwaną ?zero tolerancji”. Zakładała ona stosowanie surowych kar dla wszystkich sprawców, bez uwzględniania przy tym okoliczności łagodzących, chociażby wieku sprawców, dotychczasowej niekaralności itp. Dynamizujący się od późnych lat 70 rozwój badań i dyskusji na temat zapobiegania przestępczości wynikał z dużej liczby przestępstw, zaostrzenia sankcji karnych prowadzących do wzrostu populacji osadzonych oraz coraz głośniejszego domagania się od państwa stosowania właściwych środków prewencyjnych.
Sprawą ?zapobiegania przestępczości i traktowania sprawców przestępstw” zajmowano się także na 5 kongresach Organizacji Narodów Zjednoczonych. Na pierwszych obradach koncentrowano się na problemach dotyczących sprawców przestępstw, jednak już w latach 70 omawianie zagadnień związanych z zapobieganiem przestępczości zajmowało znacznie więcej uwagi. Poczynając od 1955 r. sprawami związanymi z traktowaniem sprawców przestępstw poświęcono 45,6%, a w 1975 r. tylko 7,9% czasu. Natomiast w tym samym przedziale czasowym na problem zapobiegania przestępczości przeznaczono odpowiednio 28,8% do 75,3% czasu.
Sygnały płynące z USA miały niezwykle istotny oddźwięk międzynarodowy, a podejmowane działania zmierzające do przeciwdziałania przestępczości w coraz większej mierze zaczęły koncentrować się na płaszczyźnie społecznej. Przeprowadzono szereg badań odnoszących się do działalności amerykańskiej policji, definiując więź istniejącą pomiędzy policją a przestrzegającymi prawa obywatelami. Tak powstała idea Community Policing Mianem tym określono relacje między działalnością policji oraz całym szeregiem przedsięwzięć podejmowanych przez społeczeństwo w celu osiągnięcia skutecznych i trwałych sposobów zapobiegających przestępczości. Stwierdzono, że community policing jest raczej pewną filozofią niż programem i nie ma tu miejsca na urzędowe działania. Występuje natomiast silne powiązanie społeczności lokalnych z policją, a punktem wyjścia jest zobowiązanie całej policji do ułatwiania i zacieśniania współpracy z obywatelami. Powoływanie zespołów przeszkolonych wolontariuszy do współdziałania z policją, które mogą zajmować się pomocą ofiarom przestępstw, patrolami sąsiedzkimi, opieką nad ludźmi starszymi i samotnymi, pilnowaniem domów podczas nieobecności właścicieli, pomocą przy akcjach nadzwyczajnych, czy wspieraniem patroli policyjnych np. przez rowerzystów, uznano za znaczne odciążenie policji i w rezultacie spowodowało to częste stosowanie takich rozwiązań. Innym przykładem współdziałania na płaszczyźnie prewencji komunalnej jest program Neighborhood Watch (straż sąsiedzka), który również wykorzystuje zaangażowanie obywateli w budowaniu lokalnego bezpieczeństwa. Powstał on w latach 70 XX wieku w USA, ale już 10 lat później był realizowany w Kanadzie, Wielkiej Brytanii, a także Holandii i Niemczech. Wspólnie z tym programem realizowane są jeszcze dwie metody prewencyjne: znakowanie przedmiotów wartościowych oraz udzielanie rad mieszkańcom osiedli o możliwościach właściwego zabezpieczenia swoich domów przez policjantów lub specjalistów z dziedziny zabezpieczeń. Najbardziej rozbudowany tego typu program funkcjonuje w Japonii, gdzie przynosi najlepsze efekty. Wynika to z faktu, że poczucie przynależności do społeczności lokalnej jest tam silne zakorzenione co rodzi bardzo mocną presję społeczną na uczestnictwo w programie. Choć największe osiągnięcia w zakresie poprawy bezpieczeństwa lokalnego osiągane są w dzielnicach najbiedniejszych, to największe zaangażowanie w realizację programu wykazują mieszkańcy średniozamożnych dzielnic. Wskazują na to np. badania przeprowadzone w Stanach Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii i Walii.
Druga połowa XX wieku w Europie Zachodniej charakteryzowała się również działaniami zmierzającymi do dokładniejszego zapoznania opinii publicznej z pracą policji na szczeblu lokalnym. W Wielkiej Brytanii przeprowadzono np. szereg badań z zakresu geografii przestępczości opisując miejsca najbardziej niebezpieczne oraz wzory zachowań kryminalnych. Podczas publicznych imprez dyskutowano kwestie związane z lokalnym bezpieczeństwem, powoływano miejscowe grupy konsultacyjne, które wspierały podejmowane działania w kierunku wypracowania skutecznych środków redukujących przestępczość lokalną. W Niemczech w późnych latach 80 minionego stulecia intensywność działań w zakresie prewencji komunalnej nabrała rozmachu, by w połowie lat 90 osiągnąć punkt kulminacyjny. Oprócz wpływów zagranicznych (szczególnie amerykańskich) oraz rozwoju przestępczości związanej z otwarciem granic na Europę Środkową i Wschodnią, do zmiany kierunku działań w prewencji kryminalnej, przyczynił się narastający strach i niepewność obywateli przed przestępczością.
Sytuacja panująca w Stanach Zjednoczonych i Europie w obszarze ochrony bezpieczeństwa w drugiej połowie XX wieku, wymusiła na instytucjach państwowych podjęcie bardziej przemyślanych i wielopłaszczyznowych działań, a od polityków poparcie i zaangażowanie w ogólnokrajowych i międzynarodowych przedsięwzięciach zmniejszających skalę przestępczości.
Dążąc do rozwoju idei związanych z komunalną prewencją kryminalną w 1971 r. w Stanach Zjednoczonych powołano National Advisory Commission on Criminal Justice Standard and Goals. Celem tej komisji miało być ustalenie lokalnych i krajowych standardów i kryteriów zwalczania przestępczości oraz działań chroniących bezpieczeństwo obywateli. Jednak stworzony program nie miał oparcia w zweryfikowanych wynikach badań, przez co pod koniec lat 70. uznano, że w takiej formie prewencja kryminalna jest nie do wykonania.
W 1981r. w Finlandii powołano do życia Institute for Crime Prevention and Control Affiliated with the United Nations z siedzibą w Helsinkach. Głównym zadaniem Instytutu stało się inicjowanie i utrzymywanie wymiany informacji pomiędzy państwami europejskimi w zakresie prewencji kryminalnej. Ramy działania zostały oparte o Program Organizacji Narodów Zjednoczonych pod nazwą ?Crime Prevention and Criminal Justice”. Obecnie Instytut z powodzeniem organizuje i współuczestniczy w europejskich seminariach oraz spotkaniach ekspertów zajmujących się zapobieganiem przestępczości i wymiarem sprawiedliwości.
Dla rozwoju międzynarodowej prewencji kryminalnej ogromne znaczenie miał także Traktat z Maastricht, który wszedł w życie 1 listopada 1993 r. W dokumencie tym zawarto zapisy regulujące współpracę na poziomie Unii Europejskiej w zakresie wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych. Wskazano również obszary, w których policje państw europejskich powinny nawiązać współpracę. Do takich zakresów należało ?zachowanie agresywnych grup w sporcie (chuligaństwo)”, ?przemoc w miastach”, ?prewencja kryminalna w Unii Europejskiej”, ?przemoc wobec kobiet”, ?zwalczanie aktów przemocy na tle rasowym i wrogości wobec cudzoziemców”.
Z kolei w Hiszpanii po konferencji w Barcelonie na temat redukcji zagrożenia w miastach w 1996 r. Commitee Europeen de Normalisation (CEN) powołuje Komisję do spraw ?zapobiegania przestępczości przy planowaniu przestrzeni mieszkaniowej i budownictwa”, która skupia państwa skandynawskie, Niemcy, Austrię, Belgię, Wielką Brytanię, Francję i Holandię. Uznano, że aktywność Komisji będzie mieścić się w obszarze zagadnień urbanistyki, zgodnie z nurtem zapoczątkowanym w łatach 70. przez koncepcję Newman’a ?Defensible space”. Dla poprawy środowiska mieszkalnego w miastach, w kontekście prewencji kryminalnej, wypracowano zalecenia dotyczące bezpieczeństwa oraz planowania przestrzennego osiedli mieszkaniowych i miejsc publicznych, oświetlenia, ograniczenia wandalizmu, graffiti i innych. Jeżeli chodzi o kolejną inicjatywę czyli European Crime Prevention Network ( Europejską Sieć Prewencji Kryminalnej) to została ona zmaterializowana w wyniku kilkuletnich rozważań na temat przeciwdziałania przestępczości, szczególnie w obszarach miejskich. Już w 1993 r. Parlament Europejski przyjął rezolucję w sprawie przestępczości pospolitej w obszarach miejskich i jej związkach z przestępczo-ścią zorganizowaną. Według wiedeńskiego planu działań, uznano, że w pięć lat po wejściu w życie Traktatu Amsterdamskiego (1999r.), powinny zostać wypracowane instrumenty zapobiegania przestępczości pospolitej i zorganizowanej. Dlatego podczas kilku ważnych konferencji i seminariów międzynarodowych poświęconych zapobieganiu przestępczości, mi.n. w Sztokholmie w 1996 r., Noordwijk w 1997r., Londynie w 1998 r. oraz Algarve w 2000 r. podjęto zobowiązanie do budowy sieci współpracy pomiędzy państwami i multidyscyplinarnego podejścia do przeciwdziałania przestępczości. W rezultacie decyzja Rady z dnia 28 maja 2001 r. ustanowiono Europejską Sieć Prewencji Kryminalnej (EUCPN). Celem podjętego w jej ramach współdziałania jest rozwijanie programów prewencyjnych dla wszystkich rodzajów przestępczości, ze szczególnym uwzględnieniem zachowań osób nieletnich, przestępczości miejskiej i narkotykowej oraz wspieranie lokalnych i krajowych polityk dotyczących prewencji kryminalnej. Zadaniem sieci jest także rozwijanie programów prewencyjnych dla wszystkich rodzajów przestępczości na poziomie Unii Europejskiej oraz wspieranie krajowych przedsięwzięć profilaktycznych. Tematyka zapobiegania przestępczości realizowana w ramach kompetencji EUCPN ma charakter multidyscyplinarny. Wymaga skoordynowanych działań organów ścigania, a także innych podmiotów w celu tworzenia systemowych rozwiązań o charakterze programowym. ?W szczególności sieć:
- wspiera współpracę, kontakty oraz wymianę informacji i doświadczeń pomiędzy Państwami Członkowskimi i pomiędzy organizacjami krajowymi, a także między Państwami Członkowskimi a Komisją, innymi podmiotami Rady i innymi grupami ekspertów i sieciami skoncentrowanych na kwestiach prewencji kryminalnej;
- gromadzi i analizuje informacje o istniejących działaniach zapobiegania przestępczości, prowadzi ocenę i analizę sprawdzonych praktyk oraz istniejących danych dotyczących przestępczości i jej rozwoju w Państwach Członkowskich, aby wnieść swój wkład w prace nad przyszłymi decyzjami na poziomie krajowym i Europejskim. Sieć wspiera nadto Radę i Państwa Członkowskie za pomocą kwestionariuszy pytań dotyczących przestępczości i prewencji kryminalnej;
- przyczynia się do ustalania głównych dziedzin dla badań, szkoleń i oceny w zakresie zapobiegania przestępczości;
- organizuje konferencje, seminaria, posiedzenia i prowadzi inną działalność, zmierzającą do wspierania studiów nad tymi zagadnieniami i rozpowszechniania ich wyników;
- organizuje działania, które stymulują i poprawiają wymianę doświadczeń i sprawdzonych praktyk;
- rozwija współpracę z krajami kandydującymi, państwami trzecimi oraz organizacjami międzynarodowymi i instytucjami;
- w razie potrzeby, udostępnia swoje ekspertyzy Radzie i Komisji na ich wniosek, aby je wspierać we wszystkich kwestiach związanych z zapobieganiem przestępczości;
- corocznie za pośrednictwem właściwych organów składa Radzie sprawozdanie ze swojej działalności oraz podaje priorytetowe obszary działania na następny rok. Rada przyjmuje sprawozdanie do wiadomości, zatwierdza je i przekazuje go Parlamentowi Europejskiemu.
W celu wykonywania swoich zadań, sieć:
- przyznaje pierwszeństwo podejściom multidyscyplinarnym;
- pozostaje, za pośrednictwem punktów kontaktowych, w ścisłym kontakcie z organami prewencji kryminalnej, władzami lokalnymi, partnerami lokalnymi i organizacjami obywatelskimi oraz z jednostkami badawczymi i organizacjami pozarządowymi w Państwach Członkowskich;
- tworzy i obsługuje stronę internetową, na której dostępne są jej regularne sprawozdania oraz wszelkie inne przydatne wiadomości, a w szczególności zbiór najlepszych praktyk;
- dąży do korzystania i wspierania wyników projektów istotnych dla zapobiegania przestępczości, finansowanych w ramach programów Unii”
Europejską Sieć Prewencji Kryminalnej tworzą przedstawiciele krajowi i ich zastępcy, wspierani przez punkty kontaktowe, współdziałający z członkami organizacji pozarządowych i środowiskami naukowymi. Pierwsze oceny efektywności funkcjonowania Sieci przeprowadzone w 2004 r. skłoniły do przeprowadzenia głębokich zmian organizacyjnych. Wprowadzone w 2005 r. zmiany pozwoliły na czasowe unormowanie spraw związanych z prowadzeniem Sekretariatu oraz utrzymywaniem strony internetowej. Od tego czasu w skład Zarządu EUCPN wchodzą: Grupa Kierująca (Egzekutywa), Sekretariat, przedstawiciele krajów UE i Komisji Europejskiej oraz obserwatorzy. Zostały utworzone dwa stałe komitety: ds. Programu oraz Badań i Walidacji. Europejskiej Sieci przewodniczy osoba z państwa, które sprawuje Prezydencję w Radzie Unii Europejskiej. Takie państwo członkowskie na czas Prezydencji może powołać dodatkową osobę na krajowego przedstawiciela. Przewodniczący konsultuje się i ściśle współpracuje z Grupą Kierującą, którą tworzą przedstawiciele państw: byłej, obecnej i dwóch następnych Prezydencji.
Sieć, zgodnie z art. 5.2 Decyzji Rady odbywa nie mniej niż jedno spotkanie w każdej Prezydencji. Praktyką stało się, że spotkania Sieci oraz Zarządu odbywają się w tym samym czasie dwa razy w okresie danej prezydencji. W razie konieczności mogą być zwoływane przez Przewodniczącego zarówno dodatkowe spotkania, jak i spotkania specjalnych grup roboczych do realizacji konkretnego przedsięwzięcia. Spotkania organizowane są w państwach Prezydencji UE. Na spotkania mogą być zapraszani przedstawiciele instytucji lub organizacji, którzy mogą wnieść istotny wkład do poruszanych kwestii. Nie rzadziej niż raz do roku porządek obrad zawiera omówienie i zatwierdzenie rocznego programu, planu pracy, planu finansowego, sprawozdania rocznego. Spotkania prowadzone są w języku angielskim, a ich rejestracją zajmuje się Sekretariat Sieci. Protokoły zawierają opis dyskusji prowadzonej podczas spotkań oraz listę obecności, a w przypadku spotkań Zarządu, decyzje podjęte zgodnie z art. 5.4. Decyzją Rady. Jednomyślnie przyjmowane są decyzje dotyczące rocznego programu włącznie z planem finansowym, roczny raport z działalności Sieci oraz regulamin. Inne istotne kwestie głosuje się większością 2/3 głosów, a decyzje dotyczące spotkań zwykłą większością. Dwie trzecie liczby krajowych reprezentantów tworzy kworum. W sytuacji dużej absencji, Przewodniczący może zwrócić się do krajowych przedstawicieli o zaakceptowanie decyzji drogą pisemną lub przy pomocy środków telekomunikacyjnych. W razie braku odpowiedzi przyjmuje się, że krajowy przedstawiciel wyraził zgodę na zaproponowana decyzję. Oficjalnym adresem EUCPN jest Sekretariat Sieci, który ma swoja siedzibę przy Komisji Europejskiej.
Działania Sieci finansowane są przez Komisję Europejską, Państwa Członkowskie UE przy realizacji własnych projektów oraz do 2006r. przez program AGIS, a obecnie przez Program ramowy ?Bezpieczeństwo i ochrona wolności” na lata 2007-2013.
Nieodłącznym elementem działalności EUCPN jest organizowanie Konferencji Dobrych Praktyk, na której wręczane są każdego roku nagrody za najlepszy projekt prewencji kryminalnej – European Crime Prevention Aword (ECPA).
Historia ustanowienia europejskiej nagrody za najlepszy projekt prewencyjny sięga wczesnych lat 90 XX wieku. Wtedy to Holandia i Belgia postanowiły każdego roku ogłaszać konkurs, który miał wyłaniać najlepszy projekt realizowany w obszarze zapobiegania i zwalczania przestępczości. Idea międzynarodowego konkursu okazała się na tyle nośna, że w 1997 r. dołączyła do niego Wielka Brytania, a w kolejnych latach dalszych sześć państw: Francja, Portugalia, Grecja, Finlandia, Dania i Szwecja. Od 2001 r. w ramach Konferencji Dobrych Praktyk, rozstrzygany jest konkurs ECPA. Według nowego regulaminu wprowadzonego w 2005 r. komisję konkursową tworzy 8 członków, po dwóch przedstawicieli państw z aktualnej, byłej i dwóch przyszłych prezydencji Unii Europejskiej. Każde państwo posiada 1 głos, a wynik ustanawiany jest większością głosów. Projekty zgłaszane do konkursu muszą koncentrować się na zagadnieniach odnoszących się do zmniejszania przestępczości pospolitej. Projekt przedstawiony do konkursu musi spełniać kryteria formalne i merytoryczne. Nagrodę stanowi kwota 20 tysięcy euro oraz certyfikat. Regulamin nie przewiduje żadnych innych nagród i wyróżnień oraz dodatkowych gratyfikacji. Wymagania te zostały zebrane i opracowane w formie Regulaminu Europejskiej Nagrody Prewencji Kryminalnej. Jury konkursu ocenia projekty, które spełniają niżej wymienione kryteria merytoryczne:
- Projekt powinien dotyczyć zapobiegania i/lub ograniczania przestępczości pospolitej lub poczucia strachu związanego z przestępczością, mieszcząc się w ramach tematu wybranego przez Państwo Członkowskie organizujące ECPA i zatwierdzonego przez Zarząd EUCPN.
- Projekt powinien być uprzednio poddany ewaluacji, która wskazuje, iż wszystkie bądź większość jego celów została osiągnięta.
- Projekt, na ile jest to możliwe, powinien być innowacyjny, oparty na nowym podejściu i trafnie dobranych metodach.
- Tam gdzie jest to możliwe, projekt powinien opierać się na współpracy pomiędzy różnymi podmiotami.
- Projekt powinien dawać możliwość powielenia i zastosowania przez różne podmioty Państw Członkowskich.
Według regulaminu projekty muszą zostać przedłożone Przewodniczącemu EUCPN nie później niż do 1 listopada danego roku. Każde Państwo Członkowskie może przedłożyć tylko jeden projekt, opracowany w konkursowym formacie, w języku angielskim. Dodatkowo można dołączyć wersję w języku narodowym. Projekty mogą być zgłaszane tylko poprzez krajowych przedstawicieli. W 2007r. Konferencję Dobrych Praktyk i konkurs ECPA organizowała Portugalia, która w drugim półroczu przewodniczyła Unii Europejskiej . Tematem wiodącym konferencji i konkursu było przeciwdziałanie przemocy domowej. Problem rozpatrywany był pod kątem zapobiegania przemocy przez i wobec różnych grup społecznych, w powiązaniu z używaniem narkotyków i nadużywaniem alkoholu. W ferencji wzięło udział około 130 delegatów z 23 państw UE i Chorwacji oraz trzech międzynarodowych organizacji zajmujących się prewencją kryminalną – EFUS, ICPC i OIJJ.
Łącznie w czasie konferencji zaprezentowano ponad 30 przedsięwzięć prewencyjnych, z których 15 stanowiło propozycje Państw Członkowskich, zgłoszonych do konkursu ECPA.. Projekty opisywały sposoby przeciwdziałania przemocy domowej w różnych aspektach, koncentrując działania na jednym lub kilku czynnikach wpływających na zaistnienie problemu.
Polska w ramach promocji dobrych praktyk zgłosiła do konkursu projekt ?Studenckie Punkty Informacyjne dla ofiar przemocy w rodzinie oraz członków rodzin nieletnich zagrożonych zjawiskami patologii społecznej (SPI)”, przesłany przez Komendę Wojewódzka Policji w Białymstoku. Komisja konkursowa dokonała oceny projektów złożonych do nagrody ECPA stwierdzając, iż wszystkie propozycje spełniły wymogi formalne. Projekty opisywały różnorodność podejścia do problematyki ograniczania zjawisk związanych z przemocą w rodzinie. Generalnie stwierdzono, że przedstawione metody prewencyjne zawierały się w przedziale od traktowania alkoholu i narkotyków jako elementu prowadzącego do marginalizacji osób i dokonywania aktów przemocy, do wprowadzania w życie strategii zmierzających do ograniczania przestępstw popełnianych pod wpływem opisywanych czynników.
Najwyższe uznanie komisji oraz nagrodę ECPA 2007 w wysokości 20 tysięcy euro zdobył projekt Szwecji ?The Integrated Domestic Violence Programme in Malmô” (Zintegrowany program przeciw Przemocy Domowej w Malme.) Przedsięwzięcie to ukierunkowane było na tworzenie poczucia bezpieczeństwa osób zgłaszających przypadki przemocy w rodzinie. Projekt zakładał udzielanie natychmiastowej pomocy ofierze przemocy w zakresie medycznym, prawnym poprzez zgłoszenie faktu Policji oraz w przypadku takiej potrzeby, uzyskanie cywilnej porady prawnej, w celu rozwiązania agresywnego związku.
W 2008 r. roku Konferencja Dobrych Praktyk odbyła się 17-18 listopada w Paryżu. Francja podczas swojego przewodnictwa w EUCPN zdecydowała się przeanalizować zagadnienia dotyczące bezpieczeństwa w miejscach publicznych, które znajdują się w centrum zainteresowania obywateli oraz krajowych i lokalnych władz. Dlatego tematem wiodącym Konferencji Dobrych Praktyk oraz konkursu ECPA była ?Prewencja w miejscach publicznych”. W tym obszarze wyodrębniono trzy główne zagadnienia: planowanie rozwoju miejsc publicznych, stosowanie systemów video i codzienne działania zarządzania przestrzenią publiczną. Każdy z trzech wymienionych elementów stał się również tematem paneli dyskusyjnych i był omawiany na przykładzie jednego lub dwóch najlepszych projektów zgłoszonych przez Państwa Członkowskie.
Celem prezentacji projektów dotyczących codziennych działań zarządzania przestrzenią publiczną było poznanie na szczeblu europejskim, różnych podmiotów i głównych przeprowadzonych działań, środków używanych przez władzę do zapewnienia większej synergii lub napotkanych problemów i ewentualnych sposobów ich rozwiązywania.
W 2008 roku zgłoszonych zostało 11 projektów. Jury konkursowe po raz pierwszy oprócz nagrody przyznało dodatkowo wyróżnienie.
Nagrodę ECPA zdobył projekt zgłoszony przez Wielka Brytanię ?Mopping up Dodge” (?Sprzątanie dzielnicy Dodge”), który został wprowadzony jako antidotum na liczne problemy z przestępczością w dzielnicy Dodge. Projekt został doceniony za wielopłaszczyznowe podejście do problemu, bo oprócz aspektów związanych z rewitalizacją przestrzeni, gospodarze terenu skierowali uwagę na aspekt społeczny, dając mieszkańcom możliwość skorzystania z różnych propozycji kulturalno-sportowych.
Wyróżnienie zostało przyznane dla projektu zgłoszonego przez Polskę ?Razem Bezpieczniej w Czeladzi” za ?liczne walory merytoryczne”. Należy podkreślić, że po raz pierwszy od 2004 r., tj. od wstąpienia do Unii Europejskiej polski projekt został tak wysoko oceniony.
Dodatkowo organizatorzy konferencji zaprosili przedstawicieli Rybnika do zaprezentowania projektu ?Monitoring wizyjny miasta Rybnik”, który również został zgłoszony przez Polskę jako propozycja dobrej praktyki do omówienia na tej konferencji.
W dniach 9-10 grudnia 2009r. w Sztokholmie odbędzie się Konferencję Dobrych Praktyk połączoną z finałem konkursu na najlepszy projekt prewencyjny w Europie.
Temat tej konferencji to ?Zapobieganie przestępczości oraz wiktymizacji wśród dzieci i młodzieży. Współczesne i przyszłe wyzwania – szkoła, cyberprzestrzeń i werbunek do grup przestępczych”. Konferencja otwarta jest dla wszystkich podmiotów zajmujących się tą problematyką.
Celem konferencji jest stworzenie jak najlepszych warunków do wymiany wiedzy, doświadczeń oraz próba znalezienia odpowiedzi na pytania dotyczące skuteczności działań podejmowanych w celu zapobiegania przestępczości oraz zjawiskom patologii społecznej wśród dzieci i młodzieży.
Pierwszy z czterech warsztatów będzie poświęcony skuteczności oddziaływania konkursu ECPA, na przykładzie projektu z Ringsted, który zwyciężył w 2006 r. Projekt ten dotyczył szeregu przedsięwzięć podejmowanych w stosunku do młodzieży, dążąc do zmiany jej świadomości w pojmowaniu skutków nadużywania alkoholu oraz narkotyków. Drugie warsztaty będą dotyczyły przestępczości w cyberprzestrzeni, a kolejne werbunku do grup przestępczych. Czwarta część będzie związana z omówieniem przykładów najbardziej efektywnych działań krajowych wspierających lokalne przedsięwzięcia.
Należy podkreślić, że konkurs Europejskiej Nagrody Prewencji Kryminalnej ECPA cieszy się wśród państw członkowskich UE dużym zainteresowaniem. Z przeprowadzonych na zlecenie Komisji Europejskiej badań wynika, że w okresie ostatnich dwóch lat na 22 państwa biorące udział w ewaluacji, 20 zastosowało lub próbowało wprowadzić w swoich krajach nagrodzony projekt. W 10 państwach odbywają się krajowe konkursy wyłaniające najlepszy projekt prewencyjny, który jest nominowany do europejskiej nagrody, a regulaminy tych eliminacji opracowano na wzór konkursu ECPA. Państwa europejskie uznały, że konkurs i nagroda ECPA nadają prestiż działaniom prewencyjnym, stanowią dobrą sposobność do wymiany wiedzy i doświadczeń oraz tworzą pożądane forum do dyskusji dla ludzi zaangażowanych w działania prewencyjne.
Odnosząc się do prewencji kryminalnej lat 90 XX wieku należy zwrócić uwagę na gospodarcze, polityczne i ustrojowe zmiany jakie zaszły w Polsce. Okres transformacji dotyczył również sfery bezpieczeństwa obywateli i ochrony porządku. Nie tylko społeczeństwo, ale i ośrodki decyzyjne w państwie oczekiwały powstania Policji opiekuńczej i humanitarnej. Uchwalony przez Sejm 6 kwietnia 1990 roku pakiet ustaw policyjnych wyodrębnił policję i nadał jej pewną autonomię w ramach Ministerstwa Spraw Wewnętrznych. Sytuacja ta miała sprzyjać ustanowionej apolityczności policji, a także nadała administracji ogólnej szereg uprawnień wobec tej formacji, nieznanych poprzednim uregulowaniom prawnym z okresu PRL. Ważnym etapem reformowania policji była ustawa z dnia 21 lipca 1995 r., która rozszerzyła uprawnienia wojewody, uznając go za przedstawiciela rządu w terenie. Spoczęły na nim obowiązki zapewnienia i koordynowania współdziałania kich jednostek organizacyjnych administracji rządowej i samorządowej w województwie w zakresie zapobiegania zagrożeniom życia i zdrowia ludzi, zagrożeń środowiska, utrzymywania porządku publicznego i bezpieczeństwa państwa, ochrony praw obywatelskich oraz zapobiegania klęskom żywiołowym i innym nadzwyczajnym zagrożeniom, a także usuwania ich skutków. Ustawa zlikwidowała policję lokalną, dając pełne kompetencje jewodzie, burmistrzom, prezydentom i wójtom do wyznaczania policji zadań właściwie we wszystkich okolicznościach przed, jak i też po naruszeniu prawa. Policja jako jedna ze służb administracji zespolonej, boryka się z kolejnymi reformami, które raz jako warunek sprawnego przeciwdziałania przestępczości prowadzą do centralizacji, a następnym razem do decentralizacji, która też ma poprawić skuteczność jej działań.
Pomimo ciągłych zmian i modernizacji funkcjonowania policji, na bazie wcześniejszych doświadczeń w budowaniu i prowadzeniu programów prewencyjnych, w 1995 r. wprowadzono zaleceniem Zastępcy Komendanta Głównego Policji realizację kluczowego programu ?Bezpieczne miasto”. Zakładano prowadzenie programów lokalnych w ciągu 3 lat, przy czym pierwszy rok przeznaczono na budowę forum organizacyjnego i promocję, a następne dwa lata miały stanowić realizację współpracy partnerskiej. Filozofia programu zakładała współdziałanie organów administracji rządowej, samorządowej, policji, wszelkich instytucji publicznych, biznesu, stowarzyszeń, fundacji i społeczności lokalnych. Wszystkie zainteresowane podmioty miały koncentrować się na realizacji działań adekwatnych do lokalnych potrzeb w mieście, gminie lub osiedlu. Centralnie zalecano wdrożenie programów budujących więzi sąsiedzkie, a tym samym zwiększające bezpieczeństwo w najbliższym otoczeniu, policyjne programy edukacyjne dla dzieci i młodzieży w zakresie edukacji prawnej i wiktymologicznej dla kobiet, osób starszych, ofiar prze-stępstw, poradnictwa zawodowego, a także przeciwdziałających przestępczości nieletnich oraz demoralizacji dzieci i młodzieży. Wdrażanie programu oraz nadzór nad realizacją działań powierzono specjalistom prewencji kryminalnej w komendach rejonowych policji, a bezpośrednimi wykonawcami były komisariaty policji, dzielnicowi i służby patrolowe. W 1996 roku program uatrakcyjniono przyznając nagrodę ?Honorowe Wyróżnienie Bezpieczne Miasto”. Projekt Bezpieczne Miasto odpowiadał standardom programów prewencyjnych realizowanych w Wielkiej Brytanii.
Kolejnym programem realizowanym przez policję był wprowadzony w 1997r. przez Komendę Główną Policji projekt o nazwie ?Mój dzielnicowy”. Idea programu zakładała stworzenie nowego modelu dzielnicowego, gospodarza rejonu służbowego, policjanta pierwszego kontaktu ze społeczeństwem. Warunkiem powodzenia było odciążenie tych policjantów od pracy biurowej, dochodzeniowej i właściwe przygotowanie do kontaktów ze społeczeństwem. Przewidywano, że dzięki szeroko rozumianemu wsparciu finansowemu przez organy administracji, samorządy, fundacje, stowarzyszenia i instytucje ubezpieczeniowe, będzie można wyposażyć dzielnicowego w nowoczesne techniczne środki łączności, transportu, a pomieszczenia przeznaczone do przyjęć obywateli będą posiadały odpowiednią ilość materiałów informacyjnych, edukacyjnych i szkoleniowych. Jednak brak należytej współpracy z lokalnymi instytucjami i organizacjami, niejednokrotnie zbyt mała aktywność kierowników jednostek policji doprowadziły do zaniechania realizacji tego przedsięwzięcia, a piętrzące się trudności kadrowe i finansowe były wystarczającą wymówką.
Policja wywiązując się z ustawowych zapisów, do których należy ?inicjowanie i organizowanie działań mających na celu zapobieganie popełnianiu przestępstw i wykroczeń oraz zjawiskom kryminogennym i współdziałanie w tym zakresie z organami państwowymi, samorządowymi i organizacjami społecznymi”, realizuje programy prewencyjne poprzez swoje jednostki organizacyjne na terenie kraju. W 2008 roku w Biurze Prewencji KGP zarejestrowane były 322 programy, a w 2007 r. – 374. Niewielka redukcja ilości programów wynika z bieżących przeglądów i aktualizacji realizowanych przedsięwzięć. Ze względu na problematykę zarejestrowane programy podzielono na pięć kategorii: ochrona osób i mienia, bezpieczeństwo w ruchu drogowym, patologie, ofiary przestępstw i bezpieczeństwo ogólne Przyjmując klasyfikację wyodrębnioną przez T. Cieleckiego programy podzielono na:
- informacyjne, których celem jest dostarczanie szczegółowych, rzetelnych i aktualnych informacji, mających umożliwić społeczeństwu podejmowanie własnych decyzji, by uniknąć patologicznych zachowań, .
- edukacyjne, pomagające w rozwijaniu prostych umiejętności życiowych, takich jak: podejmowanie decyzji, radzenie sobie ze stresem, rozwiązywanie problemów, nawiązywanie kontaktów interpersonalnych, .
- alternatywne, oferujące pozytywne alternatywy poprzez stymulowanie działalności społecznej, stwarzając możliwości rozszerzenia doświadczeń życiowych, potwierdzenia własnej wartości, uzyskania satysfakcji z pozytywnego reagowania (ludzie uczestniczący w programach współtworzą je), .
- interwencyjne, których celem jest pomaganie człowiekowi w identyfikowaniu problemu i poszukiwaniu możliwości rozwiązań przez wsparcie go w krytycznych okresach życia.
?
Zgodnie z art. 38a ustawy z dnia 5 czerwca 1998 roku o samorządzie powiatowym odnoszącym się do obowiązków starosty w obszarze zwierzchnictwa nad powiatowymi służbami, inspekcjami i strażami, a także zadaniami związanymi z zapewnieniem porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli, w 2008 roku na terenie kraju utworzono kolejnych 49 komisji bezpieczeństwa i porządku ( w roku 2007 było ich 127).
Współpraca w ramach powiatowych komisji bezpieczeństwa polega na realizacji zadań w ściśle określonym czasie, który wskazany jest poprzez konkretny program, porozumienie lub ustawowo trzyletni okres kadencji. Tam, gdzie nie utworzono lokalnych komisji bezpieczeństwa i porządku lub też nie zostały podpisane i przyjęte programy bezpieczeństwa oraz porozumienia, może to oznaczać realizację inicjatyw na podstawie umowy z poprzednich lat.
?Komendanci jednostek Policji podpisali w 2008 r. ogółem 1571 porozumień (881 w 2007 r.), w tym z administracją rządową 40 (2007 r. – 39), 1181 z administracja samorządową (2007 r. – 571), oraz 350 porozumień z innymi partnerami (2007 r. – 271). Podpisywane porozumienia z organami samorządowymi dotyczyły przede wszystkim przekazywania środków finansowych na realizację przedsięwzięć profilaktycznych, ale również na wsparcie techniczne jednostek Policji, w tym m.in. na remonty, zakup samochodów, videorejestratorow, sprzętu komputerowego, czy rekompensaty finansowe dla policjantów realizujących zadania w ramach tzw. służb ponadnormatywnych itp. Ponadto w celu realizacji zadań związanych z szeroko rozumianym bezpieczeństwem w minionym roku komendanci jednostek Policji zatwierdzili ogółem 55 powiatowych programów bezpieczeństwa (w 2007 roku 114), których tematyka dotyczyła w przeważającej mierze ochrony szeroko rozumianego bezpieczeństwa i porządku publicznego, edukacji dzieci, młodzieży oraz rodziców w celu ograniczenia zjawisk patologicznych”.
Z chwilą wejścia do Unii Europejskiej w 2004 r. drogą rządową wystosowano zaproszenie dla Polski do udziału w pracach Sieci. Ze względu na fakt, iż w Polsce nie istnieje ciało na wzór National Crime Prevention Councils (Krajowych Rad Prewencji Kryminalnych), Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji zwróciło się do Komendanta Głównego Policji z prośbą o wskazanie pracownika odpowiedniej komórki organizacyjnej do reprezentowania Polski w EUCPN, celem powierzenia mu tej funkcji. Stanowisko Przedstawiciela Polski w EUCPN nadane przez Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji lub jego Zastępcę przypada policjantom z Biura Prewencji Komendy Głównej Policji. Od 2004 r. dwukrotnie zmieniała się osoba reprezentująca Polskę w EUCPN. Ostatnia zmiana miała miejsce w maju 2008 r.
W celu jak najszerszego dotarcia do zainteresowanych z informacjami o Europejskiej Sieci Prewencji Kryminalnej, na stronie internetowej Komendy Głównej Policji została uruchomiona strona poświęcona Sieci. Znajdują się tam podstawowe dokumenty regulujące pracę EUCPN, w tym zasady przyznawania europejskiej nagrody ECPA. Ponadto znajduje się tam lista osób z jednostek Policji wyznaczonych do kontaktów z krajowym przedstawicielem. Systematycznie zamieszczane są też informacje o wydarzeniach związanych z zapobieganiem przestępczości w Polsce i innych państwach europejskich.
Na potrzeby wsparcia działań Sieci oraz zapewnienia sprawnej wymiany informacji pomiędzy jednostkami terenowymi Policji, Przedstawicielem Polski i Europejską Siecią Prewencji Kryminalnej, z każdej komendy wojewódzkiej Policji/Komendy Stołecznej Policji oraz szkół Policji wyznaczono koordynatora ds. kontaktów z przedstawicielem Polski w EUCPN.
Polska w 2007r. zgłosiła do Programu Pracy EUCPN projekt zorganizowania międzynarodowej konferencji, której celem było upowszechnianie wiedzy o Sieci. W dniach 15- 17 października 2008r. w Centrum Szkolenia Policji w Legionowie odbyło się międzynarodowe seminarium ?Europejska Sieć Prewencji Kryminalnej – EUCPN, a działania podejmowane w Polsce w obszarze zapobiegania przestępczości”.
Na zaproszenie odpowiedziały następujące państwa: Łotwa, Litwa oraz Bułgaria. Dodatkowo na konferencję zaproszono przedstawicieli KWP/KSP i szkół Policji, wyznaczonych do bezpośrednich kontaktów z przedstawicielem Polski w EUCPN. Program seminarium zapewniał omówienie genezy, struktury, zadań i roli Europejskiej Sieci Prewencji Kryminalnej. Na tym tle przedstawiono ideę powołania Sieci oraz zmiany jakie dokonały się w 2005 r. Był to dobry moment na pokazanie dotychczasowych osiągnięć Sieci i wskazanie na perspektywy rozwoju.
Zadania realizowane na szczeblu europejskim powiązane są z przedsięwzięciami podejmowanymi w Polsce w obszarze zapobiegania przestępczości. Dlatego istotnymi elementami seminarium było przedstawienie założeń rządowego programu ?Razem bezpieczniej”, wskazanie na możliwości pozyskiwania środków na prowadzenie projektów prewencyjnych oraz realizacja krajowych programów dotyczących ochrony ofiar przestępstw, przestępczości nieletnich, przemocy domowej. Ponadto na przykładzie kampanii ?Kocham. Nie biję” zaprezentowano współpracę polskiej Policji z organizacjami pozarządowymi. Natomiast zaproszeni zagraniczni goście proszeni byli o przedstawienie systemu, uwarunkowań i polityki prewencji kryminalnej w swoich krajach, a polscy uczestnicy o zaprezentowanie najciekawszych osiągnięć w swoich jednostkach.
Należy podkreślić, że tematyka zapobiegania przestępczości realizowana w ramach EUCPN ma charakter multidyscyplinarny – wymaga skoordynowanych działań organów ścigania, programów edukacyjnych, rozwiązań w zakresie kwestii socjalnych, czy urbanistycznych. Podjęte działania winny być realizowane w oparciu o współpracę ze środowiskiem akademickim, organizacjami społecznymi oraz czerpać z najlepszych osiągnięć i doświadczeń krajowych oraz zagranicznych. Dlatego szukano możliwości wszechstronnego oddziaływania na podmioty zaangażowane w zapobieganie przestępczości. Najbardziej korzystnym było związanie zadań EUCPN z powstającym programem ?Razem bezpieczniej”.
Rządowy program ograniczania przestępczości i aspołecznych zachowań ?Razem bezpieczniej” został przyjęty przez Radę Ministrów pod koniec 2006r. i jest on zgodny ze ?Strategią Rozwoju Kraju 2007-2015″, bowiem realizuje jeden z priorytetów Strategii, budowę zintegrowanej społeczności lokalnej i ochronę jej bezpieczeństwa. Głównym koordynatorem zaplanowanych działań jest Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji, który realizuje przedsięwzięcia przy pomocy Zespołu koordynującego, w skład którego wchodzą przedstawiciele resortów odpowiedzialnych za realizację działań programowych. Na poziomie województwa zadania koordynuje wojewoda przy pomocy zespołu, w skład którego wchodzą przedstawiciele przede wszystkim administracji samorządowej, Policji oraz Straży Pożarnej i Straży Granicznej.
Na poziomie powiatów wiodącą rolę w realizacji programu pełni starosta jako przewodniczący komisji bezpieczeństwa i porządku. Do działań koordynowanych przez starostę włączają się policjanci wchodzący w skład lokalnych komisji bezpieczeństwa i porządku publicznego. Ponadto partnerami programu mogą być organizacje społeczne, kościoły i związki wyznaniowe. W ramy programu została wpisana również Europejska Sieć Prewencji Kryminalnej. Zadania będące w kompetencji EUCPN zazębiają się i pokrywają z tymi, które realizowane są w ramach Programu ?Razem bezpieczniej”. Istnieje możliwość szybkiej wymiany informacji, prowadzenia wspólnych przedsięwzięć i oddziaływania w różnych obszarach dzięki możliwości bliskiej współpracy z Zespołem Koordynującym prace programu.
Jednym z najważniejszych osiągnięć wspólnego działania było zdobycie wyróżnienia w europejskim konkursie ECPA w 2008 r. Poprzedziła je ocena projektów zgłoszonych w Polsce do konkursu ECPA, którą zajęło się międzyresortowe gremium wyłonione z członków Zespołu wspierającego koordynację rządowego programu ograniczania przestępczości i aspołecznych zachowań ?Razem bezpieczniej”.
Źródło: W. Fehler (red.), Bezpieczeństwo w środowisku lokalnym, Warszawa 2009.