Blazar

przez | 1 lipca 2011

Blazar jest typem galaktyki aktywnej, której obserwowane widmo promieniowania w znacznej mierze pochodzi od relatywistycznego dżetu skierowanego pod niewielkim kątem w stronę obserwatora. Do klasy blazarów należą niektóre radiowo głośne kwazary oraz lacertydy ? obiekty typu BL Lacertae. Nazwa blazar jest kombinacją słowną wyrazów BL Lac i kwazar.

Widma blazarów rozciągają się od fal radiowych aż po wysokoenergetyczne promieniowanie gamma i są zdominowane dwiema składowymi nietermicznymi. Składowa niskoenergetyczna rozpoczyna się na falach radiowych i w przypadku kwazarów sięga zakresu ultrafioletowego, natomiast w lacertydach – promieniowania rentgenowskiego. W zakresie radiowym, milimetrowym i optycznym obserwuje się znaczną polaryzację liniową (3-40%). Natomiast składowa wysokoenergetyczna w kwazarach rozciąga się do energii rzędu GeV, a w niektórych lacertydach sięga zakresu TeV. Oprócz składowych nietermicznych, we wszystkich kwazarach i w niektórych lacertydach obserwuje się termiczny składnik widmowy, o maksimum w zakresie ultrafioletowym, pochodzący z dysku akrecyjnego oraz szereg optycznych/ultrafioletowych linii emisyjnych o różnej szerokości. W większości blazarów linie te są znacząco przesunięte ku czerwieni, co oznacza położenie na odległościach kosmologicznych. Najdalsze odkryte blazary mają przesunięcie ku czerwieni z?7, a zatem ich światło zostało wyemitowane ?12,9 miliardów lat temu.

Blazary zmieniają swoją jasność we wszystkich zakresach promieniowania. Zmienność ta ma charakter stochastyczny, tzn. chociaż widmo mocy ma regularny potęgowy charakter, nie potrafimy przewidzieć kolejnych stanów jasności. Zmienność w poszczególnych zakresach, jak też zmienności strumienia całkowitego i spolaryzowanego mogą być słabo skorelowane. Skale czasowe zmienności sięgają od kilku minut do kilku lat. Najkrótsze skale czasowe obserwowane były w zakresie TeV.

Blazary są zwartymi radioźródłami, na mapach radiowych wykazują morfologię typu jądro-dżet, tzn. grube optycznie jądro radiowe i odchodzący od niego cienki optycznie dżet. Położenie jądra radiowego nie jest tożsame z położeniem centralnej czarnej dziury, a odległość między nimi wzrasta wraz z długością fali obserwowanej emisji. Bardzo często można wyróżnić w dżecie zwarte pojaśnienia, które oddalają się od jądra z pozornymi prędkościami nadświetlnymi sięgającymi 40 c.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *