Rącznik pospolity to roślina roczna lub bylina o pokroju krzewiastym i wysokości 1-2 m. Grube łodygi są brązowoczerwone, krzaczaste z dużymi dłoniastymi, głęboko wcinanymi liśćmi osadzonymi na długich ogonkach. Latem ukazują się czerwonawe kwiaty zebrane w groniaste kwiatostany. Owocem jest kulista torebka, mniej więcej rozmiarów wiśni. Każda torebka zawiera 3 komory, mieszczące po 1 fasolowatym, owalnym nasieniu długości do 12 mm, o błyszczącej powierzchni szarobrązowo marmurkowanej.
Występowanie: w Europie niemal wyłącznie na południu. W Niemczech głównie jako roślina doniczkowa, niekiedy także w parkach; w Polsce niekiedy uprawiany jako roślina ozdobna.
Trucizna: nasiona zawierają niezwykle trującą rycynę i olej wykorzystywany w leczeniu zaparć po oczyszczeniu z rycyny.
Działanie trucizny: spożywanie nasion rącznika prowadzi do zatruć przede wszystkim u dzieci; zdarzały się już zatrucia śmiertelne. Śmiertelną dawkę stanowi 6 nasion.
Objawy zatrucia to:palenie w ustach, nudności, zawroty głowy, zapaść, nieżyt żołądka i jelit, biegunka (kał podobny do wody ryżowej), skurcze jelit, zapalenie nerek, żółtaczka. Śmierć może nastąpić po kilku dniach, na skutek niedoczynności układu krążenia i mocznicy.
Pierwsza pomoc w przypadku zatrucia: natychmiastowe odwiezienie chorego do szpitala.
Leczenie: płukanie żołądka, węgiel, środek przeczyszczający, uzupełnienie płynów, zwalczanie wstrząsu, kontrola moczu. Rokowanie: śmiertelność około 6%.