Aforyzm to zwięzła, lapidarna, zazwyczaj jednozdaniowa wypowiedź, wyrażająca ogólną prawdę filozoficzną lub moralną, w sposób zaskakujący i błyskotliwy. W nowożytnej literaturze europejskiej formę tę wykorzystywali m.in. twórcy francuscy: B. Pascal (Myśli, 1670), F. La Rochefoaucauld (Maksymy…, 1665,) oraz S. Chamfort (Maksymy i myśli…, 1795).
Rozwój aforystyki w Polsce przypadł głównie na okres baroku. Z kolei w Europie już w starożytności były znane i popularne w całej Europie, szczególnie wywodzące się ze schyłku starożytności, „Dystychy moralne” Marcusa Catona, wydane jako „Katonowe wiersze” – „Catonis disticha” w przekładzie polskim w XVI w. przez Franciszka Mymerusa i Sebastyana Klonowicza..
Szczególny rodzaj schematcznego aforyzmu, zwany w Polsce „trynką” (lub „trzeciakiem”), a będący retoryczną elipsą o klamrze spajającej trzy równoległe człony, dzięki temu, że wielokrotnie pojawia się w starotestamentowych Księgach Mądrości oraz epigramatach Marcjalisa, cieszył się wzięciem w średniowieczu, kiedy to zaczęły krążyć liczne łacińskie trynki-przysłowia. Zachowało się na przykład 180 trynek Szlachcica-Anonima, z czego 67 „końskich”, które zapisał na marginesach rękopiśmiennego kodeksu zawierającego wyciąg z Hippiki K. Pieniążka.
Inny rodzaj schematycznego aforyzmu, zwany w Polsce „czworakiem” (lub „czwartakiem”), polegał na wyliczaniu czterech jakości cechujących jakąś osobę lub rzecz.
Dużo aforyzmów można odnaleźć w zbiorach Andrzeja Maksymiliana Fredry „Przysłowia mów potocznych” oraz „Monita politico moralia”. „Przysłowia mów potocznych” są jedynym utworem napisanym przez Fredrę po polsku.