Od 1978 roku w ChRL środki kontroli gospodarczej zostały znacznie ograniczone i kraj wszedł na drogę dynamicznego rozwoju gospodarczego. Jednak mimo to działalność polityczna jest nadal ściśle kontrolowana przez rząd centralny i władze lokalne. Konstytucja Chińskiej Republiki Ludowej Chin stanowi, że ?prawa podstawowe? obywateli obejmują wolność słowa, wolność prasy, prawo do sprawiedliwego procesu, wolności wyznania, w wyborach powszechnych i praw majątkowych. Jednakże przepisy te nie są stosowane w praktyce.
Dziesiątki milionów ludzi, którzy przenieśli się do miast, uważane są za obywateli drugiej kategorii przez innych mieszkańców. Chłopi wyrażają niezadowolenie w wyniku zajmowania ich terenów przez bogate mieszczaństwo. System dyskryminacji, jak np. system hukou – rejestracji gospodarstw domowych pomiędzy obszarami wiejskimi i miejskimi może zostać porównany do systemu apartheidu. W latach 2003-2004 średni rolnik musiał zapłacić trzy razy więcej podatków niż przeciętny mieszkaniec miasta, chociaż jego dochód wynosił tylko jedną szóstą zarobków tamtego.
Cenzura polityczna wypowiedzi i informacji w sposób jawny i rutynowy ucisza krytykę rządu i rządzącej Komunistycznej Partii Chin. Szczególnie ściśle kontroluje się prasę. Reporterzy bez Granic uznają ChRL za jeden z najbardziej restrykcyjnych krajów dla prasy. W rankingu Press Freedom Index 2008 Chiny znajdują się na 167., a liczba miejsc na liście wynosi 173.
Dziennikarz chiński He Qinglian opisał stosowanie przez rząd cenzury dokumentów w internecie i innych mediach w Chinach. Rząd prowadzi politykę ograniczania możliwości działalności grup, organizacji i związków wyznaniowych, które uważa za potencjalne zagrożenie dla ?społecznej stabilności? i kontroli, jak to było w przypadku protestów na placu Tian’anmen w 1989 roku.
Wiele zagranicznych rządów i organizacji pozarządowych stale krytykuje władze Chińskiej Republiki Ludowej z powodu powszechnego łamania praw obywatelskich, w tym systematycznego stosowania długiego przetrzymywania w areszcie bez procesu, przymusowej spowiedzi, tortur, znęcania się nad więźniami, ograniczeń wolności słowa, zgromadzeń, zrzeszania się, religii, prasy i prawa pracy. Chiny są światowym liderem w zakresie stosowania kary śmierci, w samym 2004 roku wykonano tam około 90% wszystkich egzekucji.