Tendencja samoobronna jest zjawiskiem polegającym na przypisywaniu sobie (na zasadzie atrybucji dyspozycyjnej) odpowiedzialności za sukcesy, a odpowiedzialności za swoje porażki (poprzez atrybucję sytuacyjną) czynnikom zewnętrznym. Służy ono ochronie poczucia własnej wartości.
Oto przykład zaczerpnięty z protokołów policyjnych, opisujących wypowiedź kierowcy, który spowodował wypadek: „Słup telefoniczny zbliżał się szybko, próbowałem zejść mu z drogi, gdy uderzył w przód mojego auta.”
Tendencja samoobronna uważana jest za zdrowe zjawisko, pojawia się u większości zdrowych psychicznie ludzi. Może jednak przyjmować skrajną postać – samoutrudniania – wtedy traktowana jest jako objaw patologii.