W dzisiejszych czasach terminem „populizm” najczęściej określa się zachowanie polityczne polegające na głoszeniu tych poglądów, które są aktualnie najbardziej popularne w danej grupie społecznej, w celu łatwego zdobycia popularności, bez analizowania sensu tych poglądów oraz zastanawiania się nad realnymi możliwościami i rzeczywistymi skutkami wprowadzenia w życie swoich haseł. Często populizm przybiera formę schlebiania masom poprzez krytykowanie rządzącego ugrupowania. Natomiast będąc u władzy populiści rządzą reagując na krótkotrwałe nastroje społeczne i nie czując się zobowiązanymi do osiągania nadrzędnych celów oraz realizacji programów politycznych.
Wielu badaczy społecznych wskazuje, że popularność populistów i populistycznych poglądów w dużej mierze zależy od rozkładu wykształcenia wśród społeczeństwa danego państwa, ale także ?jakości? demokracji ? m.in. chęci uczestniczenia obywateli w życiu publicznym. Tym tłumaczą fakt, że w państwach, w których obywatele aktywnie uczestniczą w życiu politycznym, populiści mają zazwyczaj niewielki wpływ na politykę, choć trzeba podkreślić, że w ostatnich latach nierzadko uzyskiwali dobre wyniki wyborcze także w krajach o ugruntowanej demokracji, jak choćby Holandia. Tłumaczy się to tym, że populiści często trafnie identyfikują bolączki ?zwykłych ludzi? (choć bardzo często proponują błędne lub uproszczone rozwiązania tych problemów), a także sprawnie komunikują się z wyborcami, z czym tradycyjne elity polityczne mają nieraz duży problem.
Typowym przykładem populizmu jest np.: jednoczesne głoszenie konieczności zmniejszenia podatków i wzrostu wydatków na opiekę socjalną, bez zastanawiania się jak w tej sytuacji zrównoważyć wydatki budżetowe. Innym przykładem jest głoszenie zasad liberalizmu gospodarczego i jednoczesne podwyższanie podatków.