Bariery osadnicze to czynniki ograniczające rozwój osadnictwa i określające zasięg ekumeny. Poniżej zostaną wymienione bariery przyrodnicze, jednak należy pamiętać, że coraz częściej występują na świecie bariery natury politycznej. Słabo rozwinięta gospodarka, niedemokratyczne systemy polityczne oraz konflikty zbrojne zmuszają wiele osób do emigracji w poszukiwaniu lepszych warunków życia.
Bariery osadnicze spowodowane przez przyrodę to:
- bariera klimatyczna (termiczna) – zbyt zimny lub zbyt gorący klimat negatywnie wpływają na warunki życia oraz rozwój gospodarki (przede wszystkim rolnictwo);
- bariera świetlna – na obszarach okołobiegunowych występuje w określonych porach roku niedobór światła. Wpływa to negatywnie na organizm ludzki oraz pośrednio na inne elementy środowiska – niską temperaturę powietrza oraz ubogą roślinność;
- bariera grawitacyjna – tereny górskie cechują dużymi niwelacjami wysokości względnej, spadkiem temperatury oraz zawartości tlenu wraz ze wzrostem wysokości, skalistością podłoża i małą żyznością gleb. Cechy te utrudniają budownictwo mieszkaniowe, sprawiają kłopoty w rozwoju transportu i działalności gospodarczej.
- bariera roślinna – bardzo bujna roślinność (dotyczy to lasu równikowego i lasu monsunowego) znacznie ogranicza możliwości transportu i budownictwa. Wraz z barierą roślinną często występuje też bariera klimatyczna;
- bariera wodna – tereny pustynne, cechujące się skrajnym deficytem wody, są w większości obszarami bezludnymi. Brak wody uniemożliwia działalność rolniczą i przemysłową, utrudnia w znacznym stopniu warunki życia ludzi. Problemem może być także nadmiar wody (np. tereny bagienne oraz okresowo zalewane fragmenty dolin rzecznych).