Aluwium

przez | 23 września 2011

Aluwium to osady powstające w procesie akumulacji na skutek działalności wód płynących. Aluwia wypełniają większość dolin rzecznych i w przypadku osadów deponowanych bezpośrednio przez działalność rzeki stosuje się w do nich pojęcie „osady fluwialne”. W wąskich dolinach górskich strumieni osady aluwialne ograniczone są praktycznie tylko do bezpośredniego sąsiedztwa koryta. W przypadku szerokich dolin dużych rzek budują rozległe płaskie dna z terasami. Przy ujściach rzek do większych dolin, gdzie następuje spadek prędkości wody i maleje nachylenie koryta, dochodzi do gwałtownej depozycji niesionego materiału i powstaje stożek napływowy. W jeziorach lub morzach, do których uchodzą rzeki, na skutek spadku prędkości wody do zera powstawać może delta.

Aluwia mogą składać się z różnorodnego materiału, jaki transportowany jest przez wodę, począwszy od najdrobniejszych części ilastych i pylastych, poprzez piaski i żwiry aż po głazy. Frakcja materiału, jaki może być transportowany przez rzekę, zależna jest od energii płynącej wody (a więc m.in. od nachylenia koryta, ilości wody). Transport ten odbywa się w postaci zawiesiny lub poprzez wleczenie materiału po dnie. W miarę spadku energii przepływu (np. na skutek zmniejszenia nachylenia koryta) osadzają się najcięższe elementy osadu. Stąd też najgrubsze frakcje (żwiry i głazy) pojawiać się mogą najczęściej tylko w górskich odcinkach rzek i strumieni, gdzie silne wezbrania oraz duże spadki hydrauliczne dostarczają energii do transportu grubszego materiału. W dolnych odcinkach rzek o niewielkich nachyleniach koryta w osadach aluwialnych dominują piaski jedynie z domieszką grubszego materiału, który transportowany jest podczas okresowych powodzi. W rzekach, których dolny odcinek jest długi, do ujścia transportowany jest jedynie najdrobniejszy materiał.

Ilość materiału niesionego przez rzeki może być olbrzymia. Szacuje się, że w przypadku Missisipi transportowane rocznie jest 406 milionów ton osadu, w przypadku Rzeki Żółtej 796 milionów ton na rok. Stąd niektóre z form akumulacji rzecznej osiągają znaczne rozmiary.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *