Rośliny potrzebują azotu przede wszystkim w fazie wzrostu, ze względu na możliwość akumulacji azotu przez roślinę. Przy wysokim stężeniu azotu w glebie absorpcja tego pierwiastka jest znacznie szybsza, niż wzrost rośliny.
Kiedy wystąpi niedobór azotu, rośliny są słabsze, bledsze i rosną znacznie wolniej. Bladość związana jest z deficytem chlorofilu, który bierze udział w procesie fotosyntezy. Skrajny niedobór azotu może powodować żółtawobrązowe zabarwienie fragmentów liści. Niedobór azotu w glebie może zostać uzupełniony przez nawożenie nawozami azotowymi lub poprzez zmianę uprawy na potrzebującą mniej azotu.
Zbyt duża ilość azotu może być szkodliwa. Rośliny mogą w sobie go akumulować, jednakże nadmiar związków azotu może powodować nadmierny wzrost rośliny i brak możliwości przyjmowania innych pierwiastków niezbędnych roślinie. Groźny jest też nadmiar azotu połączony z niedoborem fosforu, potasu lub wody. Nadmiar azotu może szkodzić jakości i wielkości plonów. Jest też szkodliwy dla drzew w okresie mrozów. Rośliny mające za dużo azotu są ciemnozielone, wyglądają aż nazbyt dorodnie. Gleba posiadająca za dużo azotu powinna być nawożona nawozami zawierającymi potas i fosfor.