Biologia ewolucyjna to dział biologii zajmujący się badaniem pochodzenia gatunków od wspólnych przodków, ich zmianami i różnicowaniem się w czasie. Stara się wyjaśnić przystosowania organizmów do środowiska oraz przyczyny ich zróżnicowania. Jest dziedziną interdyscyplinarną ? łączy niektóre aspekty takich działów biologii jak zoologia, botanika, filogenetyka, genetyka, etologia, paleontologia czy geologia.
Przed rokiem 1859 przystosowania organizmów do środowiska przyjmowano jako fakt bez zastanawiania się nad ich przyczyną lub ? częściej ? przypisywano je wszechmocnemu stwórcy. W 1859 roku opublikowana została praca naukowa O powstawaniu gatunków Karola Darwina, w której autor sformułował teorię ewolucji, wspierając ją dużą liczbą poczynionych przez siebie obserwacji. Darwin przedstawił również naturalne wytłumaczenie procesów ewolucyjnych ? teorię doboru naturalnego. Wraz z publikacją O powstawaniu gatunków problem tworzenia w naturze stał się problemem należącym w pełni do nauk przyrodniczych. Teleologia natury mogła być wyjaśniona ? przynajmniej w zasadzie ? jako wynik praw i procesów działających w przyrodzie, bez odwoływania się do sił niematerialnych. Zdaniem Francisco Ayali biologia jako nauka osiągnęła wówczas dojrzałość. Wraz z nowoczesną syntezą ewolucyjną w latach 30. i 40. XX wieku biologia w wielu aspektach stawała się bardziej zgodna z ideałami Darwina niż była kiedykolwiek w XIX wieku ? w 100 lat od opublikowania O powstawaniu gatunków filozoficzna dyskusja o biologii skoncentrowała się na Rewolucji Darwinowskiej. Filozof Kim Sterelny określił rozwój biologii ewolucyjnej od 1858 roku jako ?jedno z wielkich intelektualnych osiągnięć nauki?.